بسم الله الرحمن الرحيم

الحمد لله رب العالمين، وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين.

أما بعد: ފަހެ މިއީ، އަލްޙާފިޡް އަބޫ ޒަކަރިއްޔާ ޔަޙްޔާ ބިން ޝަރަފް އައްނަޥަޥީ¹  ލިޔުއްވި ސާޅީސް ޙަދީޘް ފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެވެ. މި ޙަދީޘްތަކަކީ ކޮންމެ މުސްލިމަކު ވެސް، ތިމާގެ ޙަޔާތް ބައްޓަން ކުރުމުގައި، ދެތުން މުހިއްމު ޙަދީޘްތަކެކެވެ. މިއީ އީމާން­ކަމާއި އިސްލާމް­ކަމުގެ އަސްލު­ތަކާއި، ދީނުގެ އެހެނިހެން ވެސް ބައެއް އުޞޫލު­ތަކާއި، ހެޔޮ ޢަމަލު­ތަކާއި، ރިވެތި އަދަބާއި އަޚްލާޤާއި، މިހެން ގޮސް މުހިއްމު އެތަކެއް ކަންތައް­ތަކެއް އެކުލެވިފައިވާ، ޙަދީޘްތަކެކެވެ. ބަސްފުޅުތައް ކިތަންމެ މަދަސް، މާނަ ނިކަން ފުން، ފައިދާ އެހައިމެ ގިނަގުނަ ޙަދީޘްތަކެކެވެ. ފަހެ މިއިން ކޮންމެ ޙަދީޘަކީ ދީނުގެ ޤަވާޢިދުތަކުން ޤާޢިދާއެވެ. ކޮންމެ ޙަދީޘަކީ، އޭގެ ޝަރަޙައިގައި ފޮތްފޮތް ފުރައި ލިޔެވިދާނޭ ޙަދީޘެކެވެ.

އަލްއިމާމް އައްނަޥަޥީ  މި ފޮތުގައި ގެންނެވި 42 ޙަދީޘުގެ މާނަ ތަރުޖަމާ­ކުރުމަށްފަހު­ގައި، އަލްއިމާމް އިބްނު ރަޖަބް²  އެކަލޭގެފާނުގެ ”ޖާމިޢުލް ޢުލޫމި ވަލްޙިކަމް“ ކިޔުނު ފޮތުގައި އޭގެ ތެރެއަށް އިތުރުކުރެއްވި އަށް ޙަދީޘް ވެސް ލައިގެން، 50 ޙަދީޘް ވާނީ، ﷲ ގެ ވާގިފުޅާއެކު، ތަރުޖަމާ ކޮށްފައެވެ.

މި ”ސާޅީސް ޙަދީޘް“ ފޮތަކީ، އެތައް ގޮތަކުން، އިހާއި ފަހުގެ އެތައް ދަންނަބޭކަލުން މި ފޮތަށް އެތައް ޚިދުމަތްތަކެއް ކުރައްވާފައިވާ ފޮތެކެވެ. މި ކަމުން ދަލީލުކޮށްދެނީ –– އަލްޙާފިޡް އައްނަޥަޥީގެ އިޚްލާޞްތެރިކަމަށެވެ. އެހެނީ އިމާމް މާލިކު  ވިދާޅުވެފައި ވާ ފަދައިން، ﷲ އަށްޓަކައި ކުރެވޭ ކަމެއް ދެމިއޮންނާނެއެވެ.

ތަރުޖަމާ ކުރުމުގައި އަޅުގަނޑު ބަލާފައި ވާނީ މާނަ ނުގެއްލޭހެން، ޙަދީޘުގެ ލަފްޡު­ތަކަށާއި، ޖުމްލަތަކުގެ ތަރުތީބަށް ވެސް ބަލައިގެން، ވީހައި ވެސް ކުރު އިބާރާތުން، ސާފު ދިވެހިބަހުން، އޭގެ މާނަ ގެނެވޭތޯއެވެ. ނަމަވެސް މާތް ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ ބަސް­ފުޅު­ތަކުގެ ފަށުވި­ކަމާއި، ބަލާޣާތް­ތެރި­ކަމާއި، މާނަ ފުންކަމާއި، މި ކަންކަމަކީ އަދި މިކަހަލަ ތަރުޖަމާއަކުން އެހައި ފުރިހަމައަށް ގެނެވޭނޭ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. ބައެއް ބަސް­ތަކަކީ ދިވެހިބަހަށް ގެނައުމުގައި އިތުރު ޝަރަޙައެއް ނުވަތަ ތަފްޞީލު ބޭނުންވާ ފަދަ ބަސްތަކެކެވެ. މި ފަދަ ބަސްތައް، ދެ ގައުސް ދެމެދު ނޫނީ ހަވާސާގައި ބަޔާންކޮށްދެވޭތޯ ވާނީ ބަލައިފައެވެ. ނަމަވެސް މި ފަދަ ފޮތެއްގައި އަޅުގަނޑު ފަދަ މީހެއްގެ ބަސް މާ ގިނަކުރުން އެއީ ރަނގަޅުކަމެއް ކަމުގައި ނުދެކޭތީ ކޮންމެހެން ބޭނުން ޖެހޭ ކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ފެންނަ މިންވަރު ނޫނީ ހިމަނާފައެއް ނުވާނެއެވެ.

މި ޙަދީޘްތަކުގެ ޝަރަޙަ ވެސް –– ދުރުނޫން މުސް­ތަޤްބަލެއް­ގައި، ﷲ ގެ ތައުފީޤާއެކު، ތަރުޖަމާކޮށް ގެނެސްދޭން އަޅުގަނޑު ޤަޞްދުކުރަމެވެ.

ފޮތް ތަރުޖަމާކުރުމުގައި އެހީތެރި­ވެ­ދެއްވި ހުރިހައި ބޭފުޅުން­ނަށާއި، ބަހުގެ ގޮތުންނާއި ޢިލްމީ ގޮތުން ފޮތް ބައްލައި ފޮތުގައި ހުރި ކުށްތައް އިޞްލާޙުކޮށްދެއްވި އެންމެހައި ބޭފުޅުންނަށް އަޅުގަނޑު ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ.

އަދި އިހާއި ފަހުން ވެސް، އެންމެ ފުރިހަމަ ހަމްދާއި ޝުކުރު ޙައްޤު ވަނީ ﷲ އަށެވެ. މި ތަރުޖަމާގައި އެއްވެސް ހެވެއް ވާނަމަ އެއީ ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުން ހުރި ހެވެކެވެ. އަޅާގެ މޮޅުކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އެއްވެސް ކުށެއް ނުވަތަ އުނިކަމެއް ވާނަމަ އެއީ އަޅާގެ ހުރި އުނިކަމެކެވެ. މި ކުރެވުނު ކުޑަ މަސައްކަތުން ވެސް އުންމަތުގެ ބަޔަކަށް ފައިދާއެއް ލިބުމީ އަޅުގެ ދުޢާއެވެ. އަދި މި ޙަދީޘްތަކަށް ޢަމަލުކުރުމުގެ ތައުފީޤު އަޅަމެންނަށް ދެއްވުމަށާއި، މިއީ އަޅަމެންގެ ރައްބު –– ގެ ޙަޟްރަތުގައި އަޅަމެންނަށްޓަކައި ވާ ޙުއްޖަތެއް ކަމުގައި ލެއްވުމަށާއި، އަޅަމެންނާ ދެކޮޅަށް ވާ ޙުއްޖަތެއް ކަމުގައި ނުލެވުމަށް އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތުގައި ދަންނަވަމެވެ.

وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحبه وسلم.